নোবেল বঁটাৰ জন্ম কাহিনী

 পৃথিৱীৰ সর্বশ্রেষ্ঠ সন্মান হ’ল নােবেল বঁটা। শ্রেষ্ঠতম কৰ্মৰাজিৰ বাবে পদার্থ বিজ্ঞান, ৰসায়ন বিজ্ঞান, চিকিৎসা বিজ্ঞান,সাহিত্য, অর্থনীতি আৰু শান্তিৰ নােবেল বঁটা আগবঢ়োৱা হয়।প্রতিবছৰে অক্টোবৰ মাহৰ প্রথম পষেকত নােবেল বঁটাসমূহ ঘােষণা কৰা হয়। এই নােবেল বঁটাত আছে।বিপুল পৰিমাণৰ ধন, নােবেল আলােকচিত্র খচিত এটা সােণৰ মেডেল আৰু এখন প্রশস্তি-পত্ৰ ১৯০১ চনৰ পৰা এই বটা দিবলৈ আৰম্ভ কৰা হৈছিল। এই মহৎ বঁটাটোৰ বাবে যিগৰাকী লােকে দান কৰিলে তেওঁ হ’ল আলফ্রেড বার্নহার্ড নােবেল। তেখেতৰ ইচ্ছপত্ৰত দিয়া বিধানমতে তেওঁৰ মৃত্যুদিৱস ১০ ডিচেম্বৰৰ দিনা আনুষ্ঠানিকভাৱে নােবেল বঁটা প্ৰদান কৰা হয়। আলফ্রেড নােবেল দেউতাক আছিল ইমানুৱেল নােবেল। তেখেত

১৭ শতিকাৰ ছুইডেনৰ এজন অসাধাৰণ বিজ্ঞানী। ইমানুৱেল নােবেল আছিল অস্ত্রশস্ত্র নির্মাণকাৰী।

তেওঁৰ ব্যৱসায়ক মৃত্যুৰ বনিজ’ বুলি ক্ষুদ্র শান্তিকামীসকলে নামাকৰণ কৰা কথাটোও তেওঁ অকণাে বিৰক্তিবােধ কৰা নাছিল।তেওঁৰ নিজৰ ঠাই ছুইডেনত থকা ফার্মখনে ব্যৱসায়িকভাৱে মাৰ যােৱাৰ পাছত তেওঁ ৰাছিয়াৰ ছেন্ট পিটাছব্রৰ্গলৈ (বর্তমান লেলিনগ্রাড) প্ৰৱজন কৰে। তেওঁ ১৮৩৩ চনৰ ২১ অক্টোবৰত আলফ্রেড নােবেলৰ লগতে অন্য পুতেকসকলকো লগত লৈ গল।ছুইডেনত প্রাথমিক শিক্ষা লাভ কৰা আলফ্রেডক ৰাছিয়াত ১৮৪৩ চনৰ পৰা ১৮৫০ চনলৈ ঘৰুৱা শিক্ষকৰ তত্বাৱধানত জীৱনৰ প্ৰথম বছৰবােৰত আলফ্রেড আছিল এজন ৰুগীয়া । ল'ৰা। মেৰুদণ্ড খুব দুর্বল হােৱা বাবে তেওঁ বিচনাতে।কেইবাদিনলৈ জিৰণি লৈ থাকিব লগা হৈছিল। ঘৰৰ বাহিৰৰ খেল-ধেমালিত অংশ ল’বলৈ তেওঁ অতিকে দুর্বল আছিল।সেইবাবে তেও দৃঢ় প্রতিজ্ঞ হৈ মানসিক দক্ষতাৰ উৎকর্ষ সাধন কৰাত লাগিল । তেওঁ বিজ্ঞান, সাহিত্য, বুৰঞ্জী,আৰু দর্শন সকলাে বিষয়ৰে কিতাপ পঢ়িবলৈ ললে। তেওঁ চাৰিটা বিদেশী ভাষা আয়ত্ব কৰিলে ৰুছ, ফৰাচী, জার্মান, ইংৰাজী।১৮৫০ চনত এটা দুবছৰীয়া যাত্ৰাৰ বাবে আলফ্রেডে ঘৰৰ পৰা ওলাল। এই যাত্ৰাত আলফ্রেডে বহু ঠাই ভ্ৰমণ কৰিলে।১৮৫২ চনৰ জুলাই মাহত তেওঁ বাপেকৰ ব্যৱসায়ত যােগ দিলে।ক্রিমিয়ান যুদ্ধৰ সময়ত (১৮৫৩-৫৬)ৰাছিয়াত যুদ্ধৰ অস্ত্র-শস্ত্ৰৰ যােগানৰ টকা পইচাই তেওঁলােকৰ কাৰখানাৰ চন্দুক ভৰাই পেলালে।তেওঁলােকৰ কাৰখানাৰবিশেষত্ব আছিল, শত্ৰুৰ জাহাজক উদ্দেশ্যি নিক্ষেপ কৰিব পৰা ভাসমান মাইন। কিন্তু এই বিস্ফোৰক পদার্থবােৰ ডাঙৰ ডাঙৰ যুদ্ধ জাহাজৰ গুৰুতৰ ক্ষতি সাধিব পৰা শক্তিশালী নাছিল। ইয়াৰ বাবেই দুয়াে পিতা-পুত্রই বেছি ক্ষমতাশীল বিস্ফোৰক পদাৰ্থৰ সন্ধান আৰম্ভ কৰিলে।১৮৫৬ চনত ক্রিমিয়ান যুদ্ধৰ সমাপ্তি নােবেল পৰিয়ালৰ বাবে এটা ডাঙৰ পশ্চাৎ অপসাৰণৰ ঘটনা। বাৰুদৰ যােগানৰ অর্ডাৰ হঠাৎ শেষ হৈ গ'ল। আকৌ কাৰখানাটোও জুই লাগি ধ্বংস হ’ল। তাৰপাছত ১৮৫৯ চনত তেওঁলােক চুইডেনলৈ উভটি আহিল।বাপেক পুতেক দুয়াে পৰীক্ষাত বহিল আৰু ১৮৬২ চনত তেওঁলােকে নাইট্র গ্লিছাৰিণৰ প্ৰথমটো নিয়ন্ত্রিত বিস্ফোৰণ ঘটালে। ১৮৬৩ চনত আলফ্রেডে ইয়াৰ বাবে এটা ডিটোনেটৰ পেটেন্ট কৰে।

১৮৬৪ চনত এটা দুখজনক ঘটনাত আলফ্রেডৰ কনিষ্ঠ ভাতৃ প্রমিল আৰু অন্য চাৰিজন লােকৰ মৃত্যুৰ লগতে কাৰখানাটোও ধ্বংস হ’ল। তেতিয়া কর্তৃপক্ষই নাইট্রপ্লিছাৰিন উৎপাদনৰ অনুজ্ঞাপত্ৰ বন্ধ কৰি দিলে।আলফ্রেডে কিন্তু এই লােকচানক সাহসেৰে গ্ৰহণ কৰি,জার্মানীৰ হামবার্গলৈ নিজৰ কাৰখানা স্থানান্তৰ কৰে। কিছুবছৰৰ ভিতৰতে বিস্ফোৰক বিক্ৰী কৰি বহুত ধন-সম্পদ আৰু যশস্যা আর্জিলে কিন্তু নাইট্রপ্লিছাৰিণৰ বিপদ সংকুলতা তেতিয়াও সমাধান নহ'ল। নাইট্রপ্লিছাৰিণ সহজে ব্যৱহাৰ কৰিবৰ বাবে নােবেলে পৰীক্ষা কৰি চোৱা এবিধ বস্তু আছিল হামবার্গৰ ওচৰত পােৱা এবিধ বােকা-মাটি, যাৰ নাম কিয়েজেলপুৰ। ই নাইট্রগ্লিছাৰিণ সহজে শােষণ কৰে। ইয়াক নিৰাপদে পৰিবহন কৰিব পাৰি, বিশেষকৈ ইয়াক এবিধ ডিটোনেটৰৰ সহায়ত বিস্ফোৰিত কৰিব পাৰি। এই বিস্ফোৰণৰ মাত্ৰা জুলীয়া নাইট্র’গ্নিছাৰিণৰ বিস্ফোৰণতকৈ ২৫ শতাংশ কম। ইয়াৰ ওপৰত বিস্তৃত পৰীক্ষা-নিৰীক্ষা কৰাৰ পাছত নােবেলে ১৮৬৭ চনত ব্যৱসায়িক ভাৱে ইয়াক প্রস্তুত কৰে। নােবেলে ইয়াৰ নাম দিলে।‘ডাইনামাইট’ নােবেলৰ ব্যৱসায় ডাইনামাইট উৎপাদনৰ পাছৰ পৰা দ্রুতগতিত বৃদ্ধি পালে। তেওঁ পৃথিৱীৰ এজন সর্বোচ্চ সম্পদশালী ব্যক্তি হৈ পৰিল। ১৮৭৫ চনত নােবেলে ক্লাষ্টিং জিলেটিন উদ্ভাৱন কৰে। ১৮৮৭ চনত তেওঁ বেছি নিয়ন্ত্রিত ভাৱে বিস্ফোৰণ ঘটাব পৰা বেলিছাইট উদ্ভাৱন কৰে। অৱশেষত তেওঁ সেনাবাহিনীৰ ব্যৱহাৰৰ বাবে উন্নত ধোঁৱাবিহীন পাউদাৰ উদ্ভাৱন কৰে।নােবেলৰ যশস্যা কেৱল বিস্ফোৰক নির্মাণৰ বাবেই হােৱা নাছিল।তেওঁ আছিল সুদক্ষ উদ্ভাৱক আৰু সকলাে কামতে নিপুণ।প্রকৃততে তেওঁৰ প্রথম পেটেণ্টটো আছিল। ১৮৫৭ চনত উদ্ভাৱন কৰা গেছ হােল্ডাৰ। তেওঁ ৩৫০ টাতকৈ অধিক সামগ্রী পেটেণ্ট কৰিছিল। শান্তিৰ সময়তো ৰেলগাড়ীৰ সুৰংগ, হাইৱে,খনি আৰু অন্যান্য কামত ডাইনামাইট ব্যৱহাৰ কৰা হয়। আলফ্রেড নােবেল শাৰীৰিক ভাৱে লেখত ল'ব লগা নাছিল। তেওঁ লাজকুৰীয়া, নিঃসংগ আছিল আৰু তেৱো জীৱনত বিয়া কৰােৱা নাছিল ।তেওঁৰ জীৱনকালত তেওঁক ঘৃণাৰ চকুৰে চোৱা হৈছিল।কিয়নাে তেওঁৰ যুদ্ধক বেছি ধ্বংসকাৰী কৰাৰ বাবে ভূমিকা লৈছিল। জীৱনৰ বেছিভাগ সময়ত তেওঁ দেউতাকৰ দৰেই ৰাজহুৱা সমালােচনাৰ প্রতি উদাসীন আছিল। কিন্তু নােবেলক এটি সৰু ঘটনাইপ্ৰভাৱ পেলাইছিল, যেতিয়া এখন বাতৰি কাকতে তেওঁ জীয়াই থাকোতেই ভুলক্রমে তেওঁৰ এটি মৰণােত্তৰ স্মৃতিলেখা প্রকাশ কৰি পেলাইছিল৷ ইয়াত তেওঁক মৃত্যুৰ বনিক বুলি বর্ণনা কৰা হৈছিল। এই মন্তব্যক তেওঁ আগতে গুৰুত্ব নিদিলােহেঁতেন, কিন্তু তেওঁক এতিয়া এই মন্তব্যই দুখ দিছিল,কাৰণ তেওঁ মৃত্যুৰ কাষ চাপিছিল আৰু তেওঁ উপলদ্ধি কৰিছিল যে উত্তৰ পুৰুষে তেওঁক এনেদৰেই মনত ৰাখিব। ইয়ে তেওঁক চিন্তাত পেলাইছিল, কিছু সময়ৰ বাবে তেওঁৰ সচিব হিচাপে কাম কৰা বেৰােনেছবার্থা ভন ছুটানাৰে। ১৮৯৫ চনৰ নৱেম্বৰ মাহত মৃত্যুৰ প্ৰায় এবছৰ আগেয়ে আলফ্রেড নােবেলে নিজৰ সম্পতিৰ বেছি অংশ পায় ২ নিযুত পাউণ্ড এখন ন্যাসৰ নামত দিবলৈ ইচ্ছাপত্রত চহী কৰে। নােবেলে নিজৰ শেষ দিনবােৰ ইটালিৰ ৰেমাে নামৰ ঠাইত কটায়। এই ন্যাসে ধনৰ সুতখিনি ৫টা ভাগত ভাগ কৰি পাঁচটা ক্ষেত্ৰত ৰাষ্ট্ৰীয়তা, লিংগ নির্বিশেষে বঁটা হিচাপে দিবলৈ থিৰ কৰিছিল (পাছত বেংক অৱ ছুইডেনে এটা বটা যােগ দিয়ে)। ১৮৯৬ চনৰ ১০ ডিচেম্বৰত আলফ্রেড বার্ণহার্ড নােবেলৰ মৃত্যু হয়। এতিয়া নােবেল বঁটা নােবেল সমিতিয়ে ছেপ্টেম্বৰ মাহত পৃথিৱীৰ প্রায় ৩০০০ জন বিভিন্ন

ক্ষেত্ৰত প্রখ্যাত ব্যাক্তিলৈ মনােনয়নৰ বাবে প্রেৰণ কৰে। এই পত্ৰখন ৩১ জানুৱাৰীৰ ভিতৰত পূৰণ কৰি পঠিয়াব লাগে।নােবেল সমিতিয়ে মনােনয়নৰ মাজৰ পৰা ৩০০ জনমান সম্ভাব্য বিজয়ীৰ নাম নির্বাচন কৰে। এই নামবােৰ কোনাে ক্ষেত্ৰতে প্রকাশ কৰা নহয়। মনােনয়নবােৰ বঁটা ঘােষণা কৰাৰ ৫০ বছৰলৈকে ৰাজহুৱা কৰা নহয়। নােবেল সমিতিয়ে বিভিন্ন বিশেষজ্ঞৰ পৰামর্শসমূহৰ এক প্রতিবেদন প্রস্তুত কৰে আৰু বঁটা প্রদান প্রতিষ্ঠান প্রার্থীসমুহৰ প্রাথমিক এখন তালিকা উপস্থাপন কৰে। প্রতিষ্ঠানসমুহে ভােটৰ সহায়ত বিজয়ীসকলক বাচি উলিয়ায়। একোটা বছৰত এটা বিষয়ত সর্বাধিক তিনিজন ব্যক্তিৰ নাম বঁটাৰ বাবে ঘােষনা কৰে। শান্তিৰ বঁটাৰ বাহিৰে আন বঁটাকেইটা ব্যাক্তি বিশেষক প্রদান কৰে। ব্যক্তি বা অনুষ্ঠানক শান্তিৰ বঁটাৰ বাবে মনােনয়ন কৰা হয়। নােবেল বঁটাৰ একমাত্র নামটোৱেই পৃথিৱী বিখ্যাত বিজ্ঞানী, সাহিত্যিক আৰু অৰ্থনীতিৰ দৃষ্টি সন্মােহিত কৰি তােলে।

✍️ অভিলাষ শৰ্মা

©All Right Reserved